Новости

Мемлекеттік саясаттың ең негізгі стратегиялық тетігі мемлекеттік қызмет болып табылады. Мемлекеттік қызметтің кәсібилігі меритократиялық  негізде құралған, нәтижелік, тұрақтылық, қайта жасақталған және қоғамға есеп беретін,  мемлекеттік басқаруда бәсекеге қабілетті жүйені қамтамасыз етіп және халыққа қызмет көрсете алатындығы басты мақсат болып табылады.

Қазіргі кезде, нақты бес реформаны жүзеге асыру мақсатында «100 нақты қадам» Ұлттық жоспары іске асырылып жатыр. Реформаның біріншісі және Ұлттық жоспардың бірінші 15 қадамы кәсіби, тәуелсіз және тұрақты мемлекеттік аппаратты құруға арналған.

Бүгінгі кезде, жаңа мемлекеттік қызметтің моделінің негізгі нүктелері келесілер болып табылады:

Бірінші, мемлекеттік қызметке кіру кезі модернизацияланған, атап айтқанда «Б» корпусы әкімшілік мемлекеттік қызметке алғаш кіретін немесе мемлекеттік қызметті тоқтатып қайта кіретін азаматтар іріктеудің үш кезеңнен өтуіне тура келеді,  1) мемлекеттік тілді және ҚР заңдарын тестілеу нәтижесі арқылы алынған сертификат, 2) жеке басы және қасиетін бағалауды автоматтандырылған негізде берілген қорытынды, 3) белгілі бір конкурс жарияланған мемлекеттік органдарда әңгімелесуден өту.  Тестілеуден өту аса маңызды рөл атқарады, себебі бос лауазымға лайықты кандидатты іріктеу және мемлекеттік қызметтік жүйеге деген сенімділік осы кезден бастап қалыптасады. Сол себептен тестілеудің ашықтылығы барынша жүзеге асырылып, қадағалануда. Қазіргі кезде бірте-бірте кандидаттардың заңды жақсы білу керектілігіне қоса оның жеке басы мен қасиеттері де жұмысқа қабылдануда айрықша көңіл бөлінуде, себебі кандидаттың заңды білуі мен қабілеттілігі қызметте пайдалануда үлкен пайдасын тигізеді.

 Екінші, біз мемлекеттік қызметте ілгері турған бос лауазымға бірте-бірте көтерілетін  мемлекеттік қызметтің мансаптық жүйесіне көштік.

Енді бос турған лауазымдық қызметке тұру объективті, демократиялық ашық болды, сол себепте біліктілік талабы сай кандидат бос тұрған лауазымдық қызметке өзінің білімі мен біліктілігін конкурста көрсетіп, қызметке тұруына болады.

Бұл тәжірбие алдыңғы мемлекеттер, оның ішінде Германия, Франция, Жапония сияқты мемлекеттерден алынды, онда жалпы конкурс ең төменгі бос лауазымға жарияланады, ал ішкі конкурс — жоғарғы тұрған бос лауазымдардың орындарына жарияланады.

Заманауи мемлекеттік қызметте меритократия қағидасы жарқын және ашық түрде қолданады, бұл мемлекеттік аппарат институтын біріктіре түседі және мемлекеттік қызметтің имиджін көтереді.

2018 жылы ішкі конкурс бойынша, Алматы қаласының жергілікті атқару органдарында ең төменгі лауазымнан жоғарғы тұрған лауазымға 108 (69,2%) мемлекеттік қызметшілер конкурс негізінде орналасқан.

Конкурс өткізудің ашықтығын қамтамасыз ету мақсатында, белгілі талапқа сай қоғамдық ұйымдардың өкілдерінен тәуелсіз бақылаушылар пулы құрылды, (қоғамдық қор, тәуелсіз палата ұйымдары, этномәдениет бірлестігі және т.б.)   сол себепте жаңа моделдік шеңберде кез-келген білікті және адал мемлекеттік қызметшіге өзінің мансаптық өсуіне кедергі жоқ.

 Үшінші, мемлекеттік қызметке жаңадан келген мемлекеттік қызметшіге мансаптық өсу жолында кәсіби біліктілік пен бейімделу үлкен рөл атқарады.

Жас мемлекеттік қызметшілер мемлекеттік қызметке тез бейімделу мақсатында, мемлекеттік органдарында коллективте сыйлы мемлекеттік қызметшілер санатынан тәлімгерлер институты бекітілген, тәлімгер жас мемлекеттік қызметшіге барлық жағынан көмек көрсетеді. Тәлімгерлердің мансабын көтеру мақсатында оларға сыйлықақылар тағайындалады.

   Төртінші, былтырғы жылдың желтоқсан айынан бастап Алматы қаласының әкімдігіне жаңа факторлы-балдық шкала бойынша еңбек ақы төлеу жүйесі енгізілді, осылай жұмыс нәтижелері бойынша мемлекеттік қызметшілердің айлықақылары көтерілді. Мемлекеттік қызметшілерді заңды тұрғыда мотивациялау мақсатында, мемлекеттік қызметшілерді бағалау және көтермелеу енгізілді. Осыған сәйкес, мемлекеттік қызметшінің жұмыс нәтижесін бағалау бойынша бонус төленеді. Бүгінгі кезде, мемлекеттік қызметшінің жеке жұмыс жоспары бойынша бағалау нәтижесі, индикаторлық жетістігіне сәйкес болып келеді және мемлекеттік қызметшінің қызметін бағалау методикасы бүгінгі кезде жұмыс жасауда.

Бесінші,   мемлекеттік қызметшінің кәсіби дамуына үлкен көңіл бөлінуде.

Мемлекеттік қызметшінің біліктілігін көтеру мақсатында оқу нормасы бекітілген, соған сәйкес мемлекеттік қызметші кем дегенде үш жылда бір рет біліктілік талабы көтеріліп тұрады. Біліктілік талабын көтеру мақсатында жүргізілген семинарлар тәжірбиелік характерді басшылыққа алады және олар мемлекеттік қызметшілерге арналады. Одан басқа, мемлекеттік қызметшілердің біліктілігін көтеру мақсатында, арнайы бағдарламалар жасалынады(бастамашылық, жауапкершілік, қызметті тұтынушыға және оны хабарландыруға бағдарлану, қызметті басқару, шешім қабылдау және т.б ). Мемлекеттік қызметшілер қайта дайындық пен біліктілігін ҚР Президенті жанындағы Мемлекеттік басқару Академиясында және оның филиалдарында көтереді.

Қазіргі кезде заманауи және кәсіби мемлекеттік аппаратты құру басты талап екендігін сезіне отырып, біз мемлекеттік қызметті модернизациялауда барлық күш жігерімізді саламыз.

ҚР Мемлекеттік қызмет істері және сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігінің Алматы қаласы бойынша департаменті басшысының орынбасары  Г.Данияров

Public service is a key strategic element for achieving public policy objectives. Professionalization of the public service system, based on the principles of meritocracy, performance, transparency and public accountability, is the most important factor in ensuring the competitiveness of the public administration system and the qualitative delivery of public services to the population.

In order to implement the Five Institutional Reforms, the Plan of the Nation «100 Specific Steps» is being implemented. At the same time, the first of the reforms and the first 15 steps of the Plan of the nation are aimed at the formation of a professional, autonomous and efficient state apparatus as an instrument of public and state transformations.

Today, the main parameters of the new Kazakh model of Public service are as follows:

First. The stage of admission to the civil service has been modernized, namely, a new three-stage selection system has been launched, according to which citizens, for the first time or re-entering administrative positions of Corps « B », undergo the following selection stages: 1)testing for legislation knowledge with the issuance of a certificate; 2) automated assessment of personal qualities and core competencies with the issuance of a conclusion; 3) a colloquium with a government agency announcing a competition.

Special attention is given to testing, since the selection of the most worthy candidates begins with it, and from it the trust in the public service system is initially formed. To this end, the maximum possible measures are taken to ensure the objectivity and transparency of the testing process.

Measures have been taken for phased shift from knowledge of the legislation to assessing the personal qualities of candidates and to identify the necessary basic competences; this approach allows to assess the general orientation of the candidate in the legislation and the practice of its application.

Second, we have moved to a career model of public service and promotion in a state body provides for the consistent occupation of higher grades.

The process of taking vacant positions has become more objective and democratic, in this regard, it has become possible to hold contests where any qualified candidate can demonstrate his competence on equal terms and occupate an interesting vacancy in fair competition.

A similar approach is borrowed from the practice of such leading countries of the world as Germany, France, Japan, with the general competition being held for the occupation of entry level positions, and the internal competition is held for the rest.

A striking aspect of the modern public service system is the implementation of the principle of meritocracy and the observance of this principle, which contributes to strengthening the institution of the state apparatus and enhances of the public service prestige.

In 2018, according to the results of internal competitions, 108 (69.2%) civil servants moved from their entry level positions to grade positions in local executive bodies in the city of Almaty.

In order to ensure the transparency of competitive procedures, a pool of observers has been created from among the public representatives that meet the requirements (public foundation, regulatory agencies, ethnic and cultural associations, etc.), thus, under the new model, any competent and conscientious public servant can implement his career growth.

Third. When building a career model of the civil service, an important aspect is the adaptation and professionalization of first-time citizens to the civil service.

The institute of mentoring over the “young” civil servants was strengthened. For those who first entered the civil service, an adaptation plan is drawn up for the period of their probationary period and a mentor from among experienced workers is assigned to them. In order to motivate civil servants to mentoring activities, their monetary incentives are provided in the form of allowances.

Fourth. Since December last year, the akimat of Almaty has introduced a new system of remuneration according to a point factor scale, which provides for an increase in the salaries of administrative civil servants with reference to the results of work. In order to motivate employees to work efficiently at the legislative level, a system of assessing civil servants and their remuneration is linked. Thus, the results of the evaluation of public servants will be the basis for making decisions on the payment of bonuses. The assessment itself today depends on the degree of achievement of the indicators specified in the individual work plans drawn up with employees and the corresponding methodology for assessing administrative civil servants.

Fifth. Special attention is given to the professional development of civil servants.

In order to formulate an increase the role of training, a norm is fixed, according to which administrative civil servants undergo advanced training at least once every three years. The programs of advanced training seminars are practice-oriented and are developed for target groups of civil servants. In addition, special programs were developed aimed at developing the required competencies of employees (initiative, communication, analyticity, strategic thinking, quality orientation, etc.). Civil servants undergo retraining and improve their skills at the Academy of Public Administration under the President and its branches.

An important factor for our country is the formation of a modern, professional and state apparatus and we will make every effort to further modernize the public service.

Deputy Head of the Department of the Agency of the Republic of Kazakhstan for Civil Service Affairs and Anti-Corruption in Almaty — Gennady Daniyarov

В конце января эксперты международной организации Transparency Kazakhstan опубликовали исследование о проблемах на складах временного хранения (СВХ) в приграничных с Китаем областях. На протяжении многих лет в них практически бесплатно хранится товар, не прошедший таможенное декларирование. Из-за чего в бюджет страны не поступают значительные суммы денег, так как конфискат приходит в негодность и не может быть реализован на торгах.

Примечательно, что Комитет государственных доходов в ответе Transparency  Kazakhstan подтвердил наличие проблемы и создал рабочие группы по  инвентаризации товаров, задержанных органами государственных доходов.

В Алматинской области к ревизии складов подключился антикоррупционный департамент, который предложил ряд системных мер по исключению коррупционных рисков в этой сфере. Также при активной поддержке антикоррупционщиков обеспечена возможность независимым экспертам принять участие в работе инвентаризационных групп.

В городе Алматы, где сосредоточено 60 СВХ и зафиксировано больше всего жалоб от владельцев СВХ, управление собственной безопасности Департамента государственных доходов проводит расследование по факту халатности.

Системным решением проблемы являются поправки, предлагаемые Комитетом государственных доходов, после одобрения которых в СВХ будет запрещено хранить продукцию, признанную вещественными доказательствами по административным и уголовным делам.

Transparency Kazakhstan продолжит отслеживать ситуацию и будет информировать общественность о принятых мерах.

Стоит отметить, что по итогам другого исследования о таможенной статистике установлено недополучение в бюджет страны около 200 млрд тенге в год только от торговли с Китаем. Реакцией стало коллективное обращение депутатов Сената в Правительство и требование Президента разобраться с коррупцией на таможне.

Transparency Kazakhstan получил ответ от Агентства по делам государственной службы и противодействию коррупции, в котором чиновники выразили готовность создать публичный реестр лиц, осужденных за коррупцию в Казахстане. Антикоррупционная служба  поддержала идею о том, что подобный список, широко использующийся в международной практике, «позволит усилить гражданский контроль и повысит доверие общества к государственному аппарату».

Более того, по информации АГДСПК для скорейшего решения технических вопросов, предложения экспертов Transparency Kazakhstan рассматриваются в Администрации Президента.

Напомним, в декабре страновое подразделение глобального антикоррупционного движения Transparensy International в Казахстане предложило создать публичный реестр коррупционеров, который наглядно продемонстрирует результат борьбы с коррупцией. Власти отказали в идее, мотивировав его опасениями социального давления на лиц, осужденных за коррупцию, их родственников. В ответ общественники привели обзор международной практики, которая напротив, позволила улучшить систему отбора на государственную службу, а также снизить число повторных коррупционных правонарушений и хищений.

Следует отметить, что это не первое предложение общественников, конструктивно воспринятых государственными органами. Так, в октябре прошлого года на основании предложений Transparency Kazakhstan были запущены технические изменения, которые со второго квартала 2019 года позволят фрилансерам оплачивать обязательные пенсионные отчисления на портале электронного правительства «e-gov».

Другое исследование Transparency Kazakhstan о таможенной коррупции стало основанием для ряда служебных проверок в Министерстве финансов, по итогам которых установлены крупные импортеры, регулярно занижавшие таможенные платежи при ввозе товаров из Китая. В  результате в бюджет страны не поступало в среднем 200 млрд. тенге в год. Также общественники рассказали о проблемах реализации в Казахстане задержанного на границах товара. Ущерб от простаивания конфиската в складах временного хранения еще предстоит оценить.

В декабре 2018 года эксперты Transparency Kazakhstan направили в Агентство по делам государственной службы и противодействию коррупции предложения о создании публичного реестра лиц, осужденных за коррупцию.

Однако в ответе Агентства предложение общественников было подвергнуто сомнению. Отказ в создании публичного реестра мотивируется завершением цели наказания при вынесении обвинительного приговора суда и пожизненного запрета на занятие государственной деятельности, а также рисками психологического давления на родственников осужденных лиц.

На что Transparency Kazakhstan рассказал о положительной  практике функционирования публичных реестров коррупционеров в зарубежных странах.

 К примеру, в Германии действует реестр неблагонадежных лиц, уличенных в коррупционных и мошеннических действиях, сверка с которыми обеспечивает защиту муниципальных и государственных организаций от недобросовестных поставщиков и потенциальных сотрудников.

В Российской Федерации публичный реестр лиц, уволенных в связи с утратой доверия, закреплен федеральным законом и обязывает направлять сведения для включения в реестр в течение десяти дней с момента принятия решения об увольнении коррупционера.

Информация в реестре содержится на протяжении пяти лет и включает:

1) Ф.И.О. коррупционера,

2) название органа, в котором он работал,

3) причина и дата увольнения,

4) какая норма закона нарушена.

Реестр опубликован на портале госслужбы и управленческих кадров и по состоянию на 13 февраля 2019 года содержит 939 фамилий депутатов, чиновников, работников прокуратуры и Следственного комитета, органов внутренних дел, таможни, военнослужащих, сотрудников Банка России, госкорпораций, пенсионного фонда, фонда социального страхования, фонда обязательного медицинского страхования и др.

Дополнительным плюсом является его размещение на портале госслужбы, где публикуются законы и требования на госслужбу, вакансии и объявления, что позволяет кадровым службам проверить данные соискателей, не обращаясь с запросами в различные инстанции.

В Кыргызстане Единая база данных в отношении осужденных лиц за совершение должностных преступлений, в том числе связанные с коррупцией или хищением государственной и/или муниципальной собственности, опубликована на сайте Генеральной прокуратуры.

В реестр включены 745 бывших сотрудников правоохранительных органов, гражданских служащих, директоров школ и сотрудников сельских управ, бухгалтеров и др., осужденных с 2015 года. В перечне указаны также те лица, чьи дела были окончены нереабилитирующим основаниям.

Актуальное функционирование базы данных отнесено к вопросам национальной безопасности и направлено на контроль дальнейшего карьерного пути осужденных коррупционеров.

Для этого в реестре предусмотрены такие разделы, как:

1) Ф.И.О. осужденного,

2) занимаемая должность на момент совершения преступления,

3) наименование суда, дата и результат вступившего в законную силу судебного акта, статья УК КР, вид назначенного наказания.

В Украине Единый государственный реестр лиц, совершивших коррупционные или связанные с коррупцией правонарушения, позволяет сделать запрос по физическим и юридическим лицам.

Реестр опубликован на сайте Национального антикоррупционного бюро Украины. Для получения развернутой справки необходима авторизация по ключу ЭЦП, но общую информацию можно получить, сделав запрос по заданным параметрам.

К примеру, в усеченной версии по физлицам отображается следующая информация:

1) Ф.И.О. на время совершения правонарушения,

2) Место работы на время совершения коррупционного правонарушения,

3) Должность на время совершения коррупционного правонарушения,

4) Состав коррупционного правонарушения,

5) Принятие предложения, обещания или получения неправомерной выгоды должностным лицом и служебный подлог,

6) Сфера деятельности на время совершения правонарушения,

7) Статья, согласно которой лицо привлечено к ответственности за совершение коррупционного или связанного с коррупцией правонарушения,

8) Дата вступления в законную силу судебного решения о привлечении лица к ответственности за коррупционное правонарушение,

9) Номер судебного дела,

10) Дата судебного решения,

11) Наименование суда, который принял (постановил) судебное решение о привлечении лица к ответственности за коррупционное правонарушение.

В целом мониторинг СМИ показал, что с начала деятельности реестров в России, Кыргызстане и Украине не установлено фактов преследования родственников этих лиц. В Германии предварительная проверка контрагентов и сотрудников по реестрам коррупционеров является многолетней практикой, положительно себя зарекомендовавшей.

В свою очередь, эксперты Transparency Kazakhstan  неоднократно фиксировали предложения граждан создать аналогичный реестр в Казахстане.

«Мы часто получаем такие предложения, когда помогаем лицам, столкнувшимся с коррупцией, подготовить заявления или при опросах, какие меры были эффективными», — рассказала исполнительный директор Transparency Kazakhtan Ольга Шиян.

По мнению лиц, пострадавших от коррупции, данный реестр позволит наглядно оценить реальные результаты по искоренению коррупции и недопущению повторного трудоустройства осужденных за коррупцию на государственную службу. Он создаст в обществе атмосферу нетерпимости к коррупции – когда осуждение станет публичным и постыдным деянием.

К тому же функционирование публичного реестра позволит решить проблему нарушений при отборе на государственную службу и снизить риски повторных коррупционных преступлений, связанных с сокрытием коррупционного прошлого.

Аналоги такого реестра действуют в Казахстане – это список, осужденных за терроризм и экстремизм, ведущийся Комитетом по финансовому мониторингу и списки лиц, у которых отозвано согласие на занятие руководящей должности в финансовом секторе, ведущиеся Национальным банком. Критики того, что эти списки ведутся или что отбывшим наказание за терроризм запрещено иметь банковские депозиты и карточки, хотя они уже понесли наказание, со стороны общества нет.

Реестр коррупционеров может быть простым списком без фотографий, но главное, чтобы он был и символизировал публичность и открытость в борьбе с коррупцией.

Письмо направлено в  Агентство по делам государственной службы и противодействию коррупции через портал E-Gov.